Posty
Nowa publikacja pt. “Dlaczego ludzie płacą podatki?"
poniedziałek, 30 września 2024
Nakładem Wydawnictwa Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego ukazała się monografia autorstwa dr Katarzyny Obłąkowskiej pt. „Dlaczego ludzie płacą podatki? Zgodność podatkowa w ujęciu ekonomiczno społecznym”. Autorka przedstawia nie tylko teoretyczne analizy, bazujące na studiach literatury przedmiotu, lecz także oryginalne, nowatorskie badania empiryczne, dotyczące charakteru i podłoża postaw podatników, zmian ich podatkowych zachowań, w tym mających nie tylko podstawy ekonomiczne, lecz także kulturowe, moralne i in. Przedstawione przez dr Katarzynę Obłąkowską wyniki powinny zainteresować podatkowców z Ministerstwa Finansów, jak i wykładowców akademickich zajmujących się tematyką finansów publicznych, a także innych ekonomistów.
Głównym celem niniejszej publikacji jest odpowiedź – z perspektywy nauk ekonomiczno‑społecznych – na pytanie: dlaczego ludzie płacą podatki? i dostarczenie wiedzy, którą będzie można wykorzystać w tworzeniu polityki fiskalnej i organizacji działania aparatu skarbowego. W związku z faktem, że ustalenia w tym zakresie są na świecie zbierane w drodze obserwacji i badań prowadzonych od ponad wieku, pierwszym celem szczegółowym autorki było stworzenie teoretycznego metamodelu teorii zgodności podatkowej indywidualnego podatnika będącego osobą fizyczną. W monografii przedstawiono zatem autorski metamodel o nazwie ekonomiczno‑społeczna teoria zgodności podatkowej (ESTZP), który jest fundamentem dla rozważań prowadzonych w całej książce.
Drugim celem szczegółowym przeprowadzonego projektu badawczego, którego wyniki zostały opublikowane w tej monografii, było rozwinięcie ustaleń teorii zgodności podatkowej.
Trzeci cel stanowiło przetestowanie użyteczności badawczej teoretycznego metamodelu do badania wybranego społeczeństwa, dzięki czemu autorka opracowała szczegółowy opis społeczeństwa polskiego w zakresie fundamentalnych zmiennych metamodelu.
Ekonomiczno‑społeczna teoria zgodności podatkowej jest interdyscyplinarna w obszarze dziedziny nauk społecznych, łącząc ekonomię, ekonomię behawioralną, socjologię ekonomiczną i socjologię organizacji. Autorka wpisuje ją w zakres finansów behawioralnych, które są częścią nauk o finansach i częścią ekonomii behawioralnej.
Projekt badawczy, którego efektem jest ta oto książka, trwał od września 2022 r. do grudnia 2023 r. i w zakresie metodologii obejmował, po pierwsze, systematyczny przegląd i analizę literatury oraz, po drugie, sześć ilościowych pierwotnych reprezentatywnych badań społecznych, w których udział wzięło łącznie 6019 osób. Przeprowadzone własne badania społeczne pozwalają uogólniać wyniki na dorosłą populację społeczeństwa polskiego, dlatego w opisie wyników badań uprawnione i używane są sformułowania o odsetkach dorosłych Polaków (z określonym w części metodologicznej maksymalnym błędem statystycznym), a nie o odsetkach respondentów.
Kierownikiem projektu badawczego była autorka niniejszej monografii – dr Katarzyna Agnieszka Obłąkowska, a badania zostały sfinansowane ze środków publicznych z budżetu Instytutu Finansów.
Cytaty z recenzji
Autorka recenzowanego dzieła przedstawia nie tylko teoretyczne analizy, bazujące na studiach literatury przedmiotu, lecz także oryginalne, nowatorskie badania empiryczne, dotyczące charakteru i podłoża postaw podatników, zmian ich podatkowych zachowań, w tym mających nie tylko podstawy ekonomiczne, lecz także kulturowe, moralne i in. […] Dzieło to można uznać za ważny wkład naukowy.
Prof. dr hab. Elżbieta Mączyńska,
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie,
honorowa prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego
Autorka stawia zasadnicze pytania o fundamentalnym znaczeniu teoretycznym i poznawczym. Odpowiedź na pytanie, „dlaczego ludzie płacą podatki” należy do najważniejszych problemów współczesności, przyszłości oraz bliższej i dalszej przeszłości. […] Szczególnym osiągnięciem Autorki jest model teoretyczny wypracowany pod autorską nazwą „ekonomiczno‑społeczna teoria zgodności podatkowej (ESTZP)”. Jest to w Jej założeniu teoria interdyscyplinarna, sformułowana na gruncie nauk społecznych. Teoria ta ma łączyć: ekonomię, ekonomię behawioralną, socjologię ekonomiczną i socjologię organizacji.
Prof. dr hab. Witold Modzelewski,
Uniwersytet Warszawski,
prezes Instytutu Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy sp. z o.o.
Autorka prezentuje wyniki badań wskazujących, jak wielki jest zakres działań zgodnych i niezgodnych podatkowo wśród Polaków. Ciekawym zagadnieniem są m.in. stosunki emocjonalne wobec oszustwa podatkowego. […] Przedstawione przez dr Katarzynę Obłąkowską wyniki powinny zainteresować podatkowców z Ministerstwa Finansów, jak i wykładowców akademickich zajmujących się tematyką finansów publicznych, a także innych ekonomistów.
prof. dr hab. Jerzy Żyżyński,
Uniwersytet Warszawki,
były członek Rady Polityki Pieniężnej
Monografia
Obłąkowska, K.A. (2024). Dlaczego ludzie płacą podatki? Zgodność podatkowa w ujęciu ekonomiczno‑społecznym. Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, https://doi.org/10.52335/9788365269485